Marcello Bacciarelli

Selfportrait, 1793, Muzeum Narodowe w W-wie / National Museum in Warsaw

Marcello Bacciarelli to jeden z tych malarzy, którego dzieła są znane o wiele bardziej niż jego nazwisko. Portrecista polskiej arystokracji, nadworny malarz Stanisława Augusta Poniatowskiego ma zapewnione miejsce w każdej publikacji dotyczącej czasów okołorozbiorowych.

Bacciarelli Marcello, despite his Italian descet, is a painter best known in Poland. He was court painter of king Stanisław August Poniatowski and portreyed polish aristocracy. 

Portrait of Izabella z Poniatowskich Branicka, c. 1757,
Muzeum Narodowe we Wrocławiu / National Museum in Wrocław

Portrait of Apolonia Poniatowska nee Ustrzycka and her son Stanisław as Flora and Amor, 1757, Muzeum w Wilanowie / Museum at Wilanów (uwielbiam to połączenie gładkiej sukienki z girlandami kolorowych kwiatów / a perfect match of plain, white dress and colorful flowers <3)

Stanisław i Konstancja Poniatowscy, 1766-1771, Muzeum Narodowe w Poznaniu / National Museum in Poznan

Urodzony w roku 1731 Bacciarelli pierwsze kroki w malarstwie stawiał w swoim rodzinnym mieście - Rzymie. Od roku 1750 karierę rozwijał w Dreźnie, gdzie sporządzał rysunki arcydzieł z Galerii Królewskiej, działał na dworze Augusta III, malował portrety, nawiązywał znajomości, a także ożenił się z swoją uczennicą, Fryderyką Richter, która zasłynęła później jako miniaturzystka. W roku 1763 artysta został doceniony i wyjechał na dwór cesarzowej Marii Teresy, gdzie portretował cesarską rodzinę.

Bacciarelli was born in 1731 in Rome and there he took his first steps in painting. In 1750 he moved to Dresden, where he was employed by king Augustus III. In 1763 artist was appreciated and he developed his career on the court of the Empress Maria Theresa in Vienna, where he made portraits of the imperial family.

Portrait of Anna Szaniawska née Scypion,
Muzeum Narodowe w W-wie / National Museum in Warsaw

W międzyczasie Bacciarelli tworzył portrety na zamówienie rodziny Poniatowskich, co w roku 1764 zaowocowało propozycją objęcia posady nadwornego malarza Stanisława Augusta. Propozycja oczywiście została przyjęta i dwa lata później (najpierw artysta musiał wywiązać się ze swych zobowiązań na dworze Marii Teresy) Bacciarelli zamieszkał w Warszawie, gdzie już bez reszty mógł poświęcić się służbie polskiemu królowi. Co ujęło króla w Bacciarellim? Oczywiście musiał sprawdzić się jako rodzinny portrecista, ale nie mniejsze znaczenie miało jego pochodzenie - Stanisław August zakochany był we Włoszech i włoskiej kulturze. Ich relacje ponoć układały się bardzo dobrze, a Poniatowski, który z większą biegłością poruszał się po świecie kultury i sztuki niż polityki, z pewnością był wymagającym, ale też i świadomym pracodawcą.

In the meantime, Bacciarelli was creating portraits on request of Poniatowski family, which resulted in offer a job as the court painter of king Stanisław August Poniatowski. The proposal was accepted  and two years later Bacciarelli settled in Warsaw. Why did the king chose him? Of course he proved his skills as a family portrait painter, but no less important was his origin - Stanisław was in love with Italy and Italian culture. Relationship between king and painter were very good.

Stanisław August Poniatowski z klepsydrą/with an hourglass, 1793, Muzeum Narodowe w W-wie/ National Museum in Warsaw

Countess Konstancja Tyszkiewicz, née Poniatowska, c. 1775

Portrait of Izabela Lubomirska, Błękitna Markiza / The Blue Marquise 1770s (czy tylko mi się wydaje, że coś tu nie gra pomiędzy talią a biustem? / don't you think there is something wrong between waist and breast?)

Jako nadworny malarz Bacciarelli zajmował się oczywiście nie tylko portretowaniem władcy (a stworzył ok. 30 takich portretów). Zaprojektował też malarski wystrój sal reprezentacyjnych na Zamku Królewskim w Warszawie, Zamku Ujazdowskim i w Łazienkach. Program ikonograficzny miał być utrzymany w duchu patriotyzmu - powstały wtedy 22 obrazy przedstawiające polskich władców, personifikacje cnót właściwych dobrym monarchom, a także przedstawienia ważnych wydarzeń historycznych. Sprowadzał ponadto dzieła sztuki, sprawował pieczę nad królewskimi zbiorami sztuk i założył szkołę malarską - Malarnię.

Portret królowej Jadwigi Andegaweńskiej, Portrait of Queen Jadwiga Anjou, 1768-1771, Zamek Królewski w W-wie / Royal Castle in Warsaw

 As court painter Bacciarelli obviously dealt not only with portraying the ruler (and created c. 30  portraits). He also designed a painting decor of reception halls at the Royal Castle in Warsaw and Ujazdów Castle. The iconographic program was done in the spirit of patriotism - there were 22 pictures of Polish kings, personifications of virtues typical for good monarchs, and presentation of important historical events. He also was buying works of art for king, took custody of the royal collections, and founded a school for painters.

Portrait of Anna Teofila Potocka, c 1780 (gdybym miała wybrać którąś z tych sukien, wybrałabym tę / if I had to choose one of these dresses it would be this one)

Portrait of Anna Charlotta Dorothea Biron, Princess of Courland, c. 1795, Pałac na Wodzie / Palace on the Water

Bacciarelli nie był malarzem rewolucyjnym i odkrywczym, był raczej solidny rzemieślnik realizujący konkretne zamówienia. Będąc reprezentantem późnego baroku, a później rokoka i klasycyzmu malował zgodnie z duchem tamtych epok - miękki światłocień, lekkość, subtelna kolorystyka i delikatna idealizacja.

Szlachcianka / Noblewomen, after 1800

Bacciarelli wasn't a revolutionary painter, was rather solid craftsman. As a representative of the late baroque, rococo and classicism he created in the spirit of those periods - soft chiaroscuro, lightness, subtle colors and delicate idealization.

Wszystkie zdjęcia pochodzą z wikipedii